Hoe het begon, en wat er allemaal volgde…
De geschiedenis van de Blokfluitdagen Mechelen begint niet in Mechelen, maar meer naar het zuiden, richting Brussel. Bovendien begint die geschiedenis niet met ‘dagen’, maar met één enkele simpele zondag: 18 maart 1990, in Den Ast te Kampenhout. Daar kwamen een veertigtal enthousiaste blokfluitspelers voor de eerste keer bij elkaar om een hele dag lang samen te spelen. Als docenten waren er de toenmalige leden van Vier op ’n Rij, te weten Bart Spanhove, Geert Van Gele, Joris Van Goethem en Paul Van Loey. Aan het einde van de dagen gaven zij nog een schitterend concert.
Daarmee werd de basis gelegd voor de opzet van de Blokfluitdagen en voor de samenwerking tussen Vier op ’n Rij voor de artistieke en pedagogische kanten en het Kampenhoutse blokfluitensemble Pentauli voor de praktische organisatie. Het stralende zonnetje van die achttiende maart mogen we wel opvatten als een voorteken van het succes van dat blokfluitinitiatief!
Die zondag in 1990 beviel zo goed dat we beslist met dit project verder wilden, en dan het liefst met nog meer deelnemers. Voor 1991 hoopten we honderd deelnemers te verzamelen op onze “Nationale Blokfluitdag”, hetgeen ruim lukte. We hadden wel een ander gebouw nodig, dus verhuisden we naar een school in de buurt. In dat jaar begon ook een andere ontwikkeling: er kwam een compositie die speciaal voor het blokfluitkoor was gemaakt. Jan Van Landeghem schreef zijn Ali Baba en de 40 rovers, en die ’40’ waren natuurlijk de veertig blokfluitisten van die allereerste zondag. En opnieuw was er een afsluitend concert door Vier op ’n Rij, nu in het stemmig kerkje van Berg. In 1992 waren de docenten Vier op ’n Rij; Peter De Clerc, Christa Denis, Carine Rinkens, Els Spanhove, Katrien Van Caneghem, Mieke Van Weddingen, Marion Verbruggen en Marleen Vertommen en was er al een kleine instrumenten- en partiturenbeurs.
We bleven groeien en we bleven zoeken naar de best mogelijke opzet. In 1993 zetten we belangrijke, nieuwe stappen: het werden twee dagen, we kregen de medewerking van Musica uit het verre Peer, en we verhuisden naar Mechelen. Zaterdag 1 en zondag 2 mei vulden we het Conservatorium, en de concerten mochten in de zaal van het Cultureel Centrum A. Spinoy, de voormalige Minderbroederskerk. De geluidsisolatie daar was niet echt doordacht, dus kregen we af en toe blokfluitmuziek met de verrassende begeleiding van de beiaard. De beurs, die in de vorige jaren op kleine schaal was gestart, groeide flink uit, met een mooi aanbod aan instrumenten, bladmuziek en cd’s.
De laatste, echt grote verandering in de opzet kwam in 1994, toen we besloten dat we ons eerste jubileum niet in het voorjaar, maar in het laatste weekeinde van augustus zouden vieren. Het jubileum zelf werd gevierd door met velen intensief samen te spelen en door enkele bijzondere concerten, met topensembles zoals het Loeki Stardust Quartet en Il Fondamento samen met Vier op ’n Rij en met een topsolist als de Amerikaan Pete Rose, die ons de uiterste mogelijkheden liet horen van de blokfluit en van wat nog muziek kan heten liet horen. De enkele getrouwen die alle festivals tot dan toe meegemaakt hadden, kregen een origineel t-shirt cadeau, maar alle andere exemplaren raakten ook verkocht.
Al hadden de Blokfluitdagen toen hun vaste plaats, Mechelen, en hun vaste datum, laatste weekeinde van augustus, gevonden, dat betekende niet dat vanaf 1994 alles hetzelfde bleef. In de jaren daarna kwam er eerst een vrijdagavondconcert bij, als opening van de Blokfluitdagen, en nog wat later werd ook op de vrijdag zelf al gespeeld, zodat de Blokfluitdagen een driedaags gebeuren werden. In 2002 probeerden we om van plaats te veranderen en van Mechelen naar Antwerpen te verhuizen om te kunnen genieten van het gelijktijdige festival Laus Polyphoniae, maar dat leverde niet het gewenste resultaat op. Zo was Mechelen vanaf 2003 weer onze thuis, en dat zal de komende jaren hopelijk ook zo blijven. Ook op muzikaal gebied bleven we ons in die jaren ontwikkelen: zo kwam in 2001 volksmuziek aan de orde in een concert door Jowan Merckx en zijn groep AmoRRomA en liet Nadja Schubert met haar combo horen dat de blokfluit ook voor jazz een prachtig instrument is.
De Blokfluitdagen hebben enkele jaren geleden besloten om niet verder te gaan met het jongerenprogramma. We zetten onze schouders 100% onder een fantastisch blokfluitinitiatief, Flutomanie. Dit is een stageweek voor blokfluiters tussen 10 en 25 jaar die eveneens op het einde van de zomervakantie doorgaat.
Alle informatie over Flutomanie vind je op http://flutomanie.be/kamp-flutomanie/
Tussen 2013 en 2020 werd het zomergegeven uitgebreid met een winterblokfluitdag. Eerst gebeurde dat in Mechelen, maar om wille van de moeilijk te verwarmen ruimtes daar verhuisde de winterdag enkele malen naar Tielt. Operkelijk was de Paetzold-sessie met de toen nieuw aangekochte set vierkante blokfluiten in 2020 (zie foto).
In de loop der jaren bereidt het festival uit met andere instrumenten. Tussen 2014 en 2023 waren gambisten, luitisten en nyckelharpisten ook welkom op het festival, en dat vooral in het conservatorium. Dit was een succes, maar als festival moet je keuzes maken.
Annus Horribilis 2020 , een virus, een lockdown en niemand die wist hoe alles zou verlopen. Voor het eerst sinds lang passeert een zomer zonder Blokfluitdagen. De andere instrumenten mochten wel spelen, en voor hun was het festival er. In 2021 was er een bescheiden versie. Ondertussen namen we onze toevlucht in Online Blokfluitdagen, met succes. De onderwerpen werden aangepast aan de online vorm.
Post-Covid zijn we voorzichtig… Het festival gaat weer naar twee dagen, in plaats van drie. We beperken het aantal deelnemers. In 2024 verhuist het festival naar begin juli en keer terug naar haar roots: 100% blokfluit, met een grote beurs, twee concerten en een festival-prelude.
En de toekomst?
Wij dromen van het volgende: nog jarenlang een mooi festival, in Mechelen, met allerlei soorten muziek, met deelnemers van allerlei slag, met een enthousiasmerend team, met een informatieve en nuttige beurs, met verrassende concerten, en dat allemaal in dat fameuze zomer weekend.